Het beheer van de distributienetten is in België en Vlaanderen in handen van 'opdrachthoudende verenigingen' (de vroegere intercommunales) waarin verschillende gemeenten samenwerken. Zij zijn verplicht om hun net voor iedereen open te stellen aan dezelfde voorwaarden.
De netbeheerders beheren, bouwen en onderhouden het distributienet voor elektriciteit en/of voor aardgas op hun grondgebied, en vervoeren op vraag van de leverancier de energie tot bij de afnemer.
We maken in het Vlaams Gewest een onderscheid tussen elektriciteitsdistributienetbeheerders en aardgasdistributienetbeheerders. Daarnaast is er ook één beheerder van het plaatselijk vervoernet van elektriciteit.
De netbeheerders worden in Vlaanderen aangewezen door de Vlaamse Nutsregulator. Het betreffen de elektriciteitsdistributienetbeheerders, de aardgasdistributienetbeheerders, en de beheerder van het plaatselijk vervoernet van elektriciteit.
Distributienetbeheerders kunnen voor de exploitatie van het distributienet en de uitvoering van openbaredienstverplichtingen een beroep doen op een aparte rechtspersoon, een ‘werkmaatschappij’. Op 1 juli 2018 fuseerden de werkmaatschappijen Eandis en Infrax tot Fluvius.
Naast het elektriciteitsdistributienet, aardgasdistributienet of plaatselijk vervoernet van elektriciteit bestaan er nog andere netten. Er zijn ook gesloten distributienetten, privédistributienetten en directe lijnen en leidingen.
De distributienetbeheerders hebben een aantal wettelijke verplichtingen op sociaaleconomisch, ecologisch en technisch vlak. Dit zijn de zogenaamde openbaredienstverplichtingen .
De distributienetbeheerders moeten regelmatig aan de Vlaamse Nutsregulator rapporteren om te tonen dat ze de energiewetgeving naleven en ook om ons in staat te stellen toezicht op de energiemarkt uit te oefenen.
De netbeheerders hebben de taak om voldoende capaciteit aan te houden om de elektriciteitsbehoefte te dekken van de afnemers die aangesloten zijn op hun netten en het vervoer van elektriciteit naar distributienetten mogelijk te maken. Hier zien wij op toe.
De Europese netwerkcodes bevatten bepalingen over de aansluiting op de netten, de toegang tot de netten en de evenwichtsmethodieken.